Monday, 28 December 2015

ಭೋಗಪ್ರಳಯ! ಇದು ಸರಿದು ನಿಲ್ಲುವ ಸಮಯ :- ನಾಗೇಶ ಹೆಗಡೆ || Sun, 12/27/2015 - 01:00 Prajavani; Muktachanda


ವರ್ಷವೊಂದರ ಕೊನೆಯ ಭಾಗ ಎಂದರೆ ಅದು ಮೋಜು – ಮನರಂಜನೆಯ ಮುನ್ನುಡಿ ಎನ್ನುವುದು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಕೇಂದ್ರಿತ ಆಧುನಿಕ ಜಗತ್ತಿನ ಪರಿಭಾಷೆ. ಸುಖವನ್ನು ಸೂರೆಗೊಳ್ಳುವ ಧಾವಂತದಲ್ಲಿ ಬೇಕಾದ್ದು ಬೇಡವಾದ್ದು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಮನೆ – ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ. ಈ ಹೇರಿಕೆ ನಮಗೆ ತಿಳಿಯದಂತೆಯೇ ಭೂಮಿಯ ಆರೋಗ್ಯದ ಮೇಲೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಅಂದಹಾಗೆ, ನಮ್ಮ ಸುತ್ತಲಿನ ಸಮಾಜ ಹಾಗೂ ಪರಿಸರದ ಹಿತಕ್ಕೆ ಧಕ್ಕೆಯಾಗದಂತೆ ಹೊಸ ವರ್ಷವನ್ನು ಬರಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಹೇಗೆ? ಹೊಸ ವರ್ಷದ ನಮ್ಮ ನಡವಳಿಕೆ, ಸಂಕಲ್ಪಗಳು ಹೇಗಿರಬೇಕು? ಇಲ್ಲಿನ ಬರಹ ರೂಪದ ‘ಅಕ್ಷರಗಳ ಉರುಳುಮಣೆ’ ಏರಿದರೆ ಉತ್ತರಗಳ ದಾರಿ ತಂತಾನೆ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ಹೊವರ್‌ಬೋರ್ಡ್ ಬಂತು ದಾರಿ ಬಿಡಿ. ಅದೊಂಥರಾ ಅಡ್ಡಗಾಡಿ; ಉರುಳುಮಣೆ ಎನ್ನೋಣ. ಬ್ಯಾಟರಿಯಿಂದ ಚಲಿಸುವ, ಎರಡು ಗಾಲಿಗಳ ಈ ಮಣೆಯ ಮೇಲೆ ನಿಂತರೆ ಅದು ಉರುಳುತ್ತ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಕಾಲಿನಲ್ಲೇ ಅದನ್ನು ತಿರುಗಿಸಬಹುದು, ವೇಗವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು ಅಥವಾ ಬ್ರೇಕ್ ಹಾಕಲೂಬಹುದು. ಬ್ಯಾಲೆನ್ಸ್ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಕಲಿಯಲಿಕ್ಕೆ ಒಂದೆರಡು ಗಂಟೆ ಸಾಕು. ಸೈಕಲ್ ಅಥವಾ ಸ್ಕೇಟಿಂಗ್ ಕಲಿತಷ್ಟೂ ಕಷ್ಟದ್ದಲ್ಲ. ಸಪಾಟು ನೆಲದಲ್ಲಿ, ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ, ಶಾಪಿಂಗ್ ಮಾಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ, ಸಿನೆಮಾ ಹಾಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೆಂದರಲ್ಲಿ ಈ ಗಾಲಿಮಣೆಯ ಮೇಲೆ ನಿಂತು ಉರುಳುತ್ತ ಸಾಗಬಹುದು.
ಒಂದು ವರ್ಷದೀಚೆಗಷ್ಟೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಬಂದ ಇದು 2015ರ ಅತ್ಯಂತ ಹುಚ್ಚು ಬೇಡಿಕೆಯುಳ್ಳ ವಸ್ತುವಾಗಿ ಅಮೆರಿಕ, ಯುರೋಪ್, ಜಪಾನ್, ತೈವಾನ್‌ಗಳ ಮಾಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಹಾವಳಿ ಎಬ್ಬಿಸಿದೆ. ರೂಪದರ್ಶಿಗಳಿಗೆ ಶೋಕಿಯ ವಸ್ತುವಾಗಿ, ಹದಿಹರಯದವರಿಗೆ ಮೋಜಿನ ವಸ್ತುವಾಗಿ, ಹಣವಿದ್ದವರಿಗೆ ಹೊಸ ಉಡುಗೊರೆಯ ಆಟಿಗೆಯಾಗಿ ಎಲ್ಲೆಂದರಲ್ಲಿ ಅದು ನುಸುಳುತ್ತಿದೆ. ಎಷ್ಟೆಂದರೆ, ಹಜ್ ಯಾತ್ರೆಗೆಂದು ಮೆಕ್ಕಾಗೆ ಹೋಗಿದ್ದ ಭೂಪನೊಬ್ಬ ಉರುಳುಮಣೆಯ ಮೇಲೆ ನಿಂತೇ ಶಾಸ್ತ್ರೋಕ್ತ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ (ತವಾಫ್) ಹಾಕಿದ್ದೂ ಜಾಹೀರಾಯಿತು. ಜನಸಂದಣಿಯಲ್ಲೂ ನುಗ್ಗುತ್ತ ನುಸುಳುತ್ತ ಸರ್ಕಸ್ ಮಾಡುವವರ ಸೆಲ್ಫಿಗಳು ವಿಜೃಂಭಿಸಿದವು.
ಕೇಳಬೇಕೆ? ನಕಲಿ, ಅಗ್ಗದ ಮಣೆಗಳೂ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ನುಗ್ಗಿದ್ದರಿಂದ ಅಪಾಯದ ಸರಮಾಲೆಗಳೇ ಘಟಿಸತೊಡಗಿದವು. ಚಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗಲೇ ಘರ್ಷಣೆಯಿಂದ ಬೆಂಕಿ ಹೊತ್ತಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನು, ಮಾಲ್‌ಗಳಲ್ಲೇ ಢಮಾರ್ ಎಂದಿದ್ದೇನು, ರೀಚಾರ್ಜ್ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ಕಿಡಿಹಾರಿ ಮನೆಯನ್ನೇ ಸುಟ್ಟಿದ್ದೇನು; ನಿಯಂತ್ರಣ ತಪ್ಪಿ ಹಳ್ಳಕ್ಕೆ ಬಿದ್ದಿದ್ದೇನು; ಕೆಲವು ಕಡೆ ಇದಕ್ಕೆ ನಿಷೇಧ ಹಾಕಿದ್ದೇನು, ಅಮೆಝಾನ್ ಕಂಪನಿ ತಾನು ಮಾರಿದ್ದನ್ನೆಲ್ಲ ಮರಳಿ ಖರೀದಿಸುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದ್ದೇನು; ಆದರೂ ಇದರ ಕ್ರೇಝ್ ಕಮ್ಮಿಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಕ್ರಿಸ್‌ಮಸ್, ಹೊಸವರ್ಷದ ಉಡುಗೊರೆ ಸುಗ್ಗಿಯಲ್ಲಂತೂ ಅಪಾಯದ ಬಗ್ಗೆ ಕ್ಯಾರೇ ಎನ್ನದೇ ಕೊಳ್ಳುಬಾಕರು ಅದರ ಖರೀದಿಗೆ ನುಗ್ಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಹಿಂದೆಲ್ಲ ಹಬ್ಬದ ಖರೀದಿ ಎಂದರೆ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಒಂದೋ ಎರಡೋ ಬಾರಿ ಇರುತ್ತಿತ್ತು ಅಷ್ಟೆ. ಈಚೀಚೆಗೆ ಎಲ್ಲ ಹಬ್ಬಗಳೂ ಖರೀದಿಯ ಹಬ್ಬಗಳೇ ಆಗುತ್ತಿವೆ. ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳೂ ಪೃಥ್ವಿಯ ಒಂದಿಲ್ಲೊಂದು ಕಡೆ ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ಹಬ್ಬ ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮಲ್ಲೇ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ, ಯುಗಾದಿಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ಗಣೇಶ, ಧನ್‌ತೇರಾ, ದಸರಾ, ದೀಪಾವಳಿ ಎಲ್ಲವೂ ಸಂತೆಯ, ಜಾತ್ರೆಯ ಸಡಗರವನ್ನೇ ಹೊತ್ತು ತರುತ್ತವೆ. ಮಾಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ, ಅಂಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ, ಫುಟ್‌ಪಾತ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಶೋಕಿಸರಕುಗಳನ್ನು ಸುರಿಯಲೆಂದು, ಇಡೀ ಜಗತ್ತನ್ನು ವರ್ಷವಿಡೀ ಭೋಗದ ಮೋಜಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿಸಿ ಇಡಲೆಂದು ಫ್ಯಾಕ್ಟರಿಗಳು ಹಗಲು ರಾತ್ರಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ.
ಅವುಗಳಿಗೆ ಕಚ್ಚಾವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲೆಂದು ತೈಲದ, ಕಲ್ಲಿದ್ದಲಿನ ಹಡಗುಗಳು, ಅನಿಲ ಕೊಳವೆ ಮಾರ್ಗಗಳು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸುತ್ತುತ್ತಿವೆ. ಪರ್ವತೋಪಾದಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ಕು, ರಬ್ಬರು, ಗಾಜು, ಲೋಹಗಳಿಗೆ ನಾನಾ ರೂಪ, ನಾನಾ ಬಗೆಯ ಬಣ್ಣ, ಪರಿಮಳ, ಹೊಳಪು ಕೊಟ್ಟು ರಾಶಿ ಹಾಕಲೆಂದು ಎಷ್ಟೆಲ್ಲ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು, ತಾಂತ್ರಿಕ ಪರಿಣತರು, ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ತಜ್ಞರು, ಸರಕುಸಾಗಣೆ ಏಜಂಟರು ಅಹೋರಾತ್ರಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಸಿಡಿದಾಗ ಕೆಂಡ, ದೂಳು, ಹೊಗೆ, ಕೆಸರು, ಬೂದಿ ಚಿಮ್ಮುವ ಹಾಗೆ ಈ ಭೋಗಪ್ರಳಯದಲ್ಲಿ ಕಾರು, ಫ್ರಿಜ್ಜು, ಮೊಬೈಲ್, ಏಸಿ ಯಂತ್ರ, ಮೈಕ್ರೊವೇವ್ ಅವನ್, ಉರುಳುಮಣೆ ಎಲ್ಲವೂ ಚಿಮ್ಮುತ್ತಿವೆ. ಒಂದು ವಿಲಕ್ಷಣ ಭೋಗಪ್ರಳಯದಲ್ಲಿ ನಾವಿದ್ದೇವೆ.
ಅದರ ಇನ್ನೊಂದು ಮುಖವನ್ನು ಈಗ ನೋಡೋಣ. ಭೂಮಿಯ ಎಲ್ಲ ಕಡೆ ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳೂ ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ಕಡೆ ನಿಸರ್ಗ ಪ್ರಕೋಪಗಳು ಪ್ರಳಯರೂಪದಲ್ಲೇ ಬರುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನಾವು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಚೆನ್ನೈಯಲ್ಲಿ ಜಲಪ್ರಳಯ, ಬೀಜಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೊಂಜಿನ ಪ್ರಳಯ, ಮೊಂಗೋಲಿಯಾದಲ್ಲಿ ದೂಳಿನ ಪ್ರಕೋಪ, ಆಫ್ರಿಕದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸುಂಟರಗಾಳಿ ಪ್ರಕೋಪ, ಇಂಡೊನೇಶ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೊಗೆ ಪ್ರಳಯ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ ಕಾಳ್ಗಿಚ್ಚಿನ ಪ್ರಳಯ; ಅಮೆರಿಕದ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಹಿಮ ಪ್ರಳಯ; ಇದೀಗ ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಚಳಿಪ್ರಳಯ ಆರಂಭವಾಗಿದೆ. ರಾಜಸ್ತಾನದಲ್ಲೂ ಹಿಮ ಸುರಿಯತೊಡಗಿದೆ.
ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ? ಇಲ್ಲಿ ಕಸಪ್ರಳಯ. ಇಲ್ಲೊಂದೇ ಅಲ್ಲ, ಎಲ್ಲ ಊರುಗಳ ಸುತ್ತಲೂ ಹಳ್ಳ, ಗುಂಡಿ, ಕೆರೆ, ತಗ್ಗುಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಮುಚ್ಚುತ್ತ, ಗುಡ್ಡಗಳನ್ನೂ ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತ ಕಸದರಾಶಿ ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಗಾಳಿಗೆ ಹೊಗೆಯನ್ನೂ ನೆಲಕ್ಕೆ ಕೆಸರನ್ನೂ ನದಿಶರಧಿಗೆ ಕಚಡಾಗಳನ್ನೂ ಅಂತರ್ಜಲಕ್ಕೆ ಕೆಮಿಕಲ್ ವಿಷವನ್ನೂ ಸೂಸುತ್ತ ಗಗನದಾಚಿನ ಕಕ್ಷೆಯವರೆಗೂ ತಿಪ್ಪೆ ಸಿಡಿಯುತ್ತಿದೆ. ಅತ್ತ ಭೋಗಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಜಗತ್ತಿನ ಎಲ್ಲ ಊರುಗಳಿಗೆ ಸರಕುಗಳ ಸುರಿಮಳೆಗರೆಯುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಇತ್ತ ನಾಗರಿಕತೆಗೇ ಆಮಶಂಕೆ ಹಿಡಿದಂತೆ ಎಲ್ಲ ಹಿತ್ತಿಲುಗಳೂ, ಜಲಮೂಲಗಳೂ ಕಡಲತೀರಗಳೂ ಕಕ್ಕಸುಗುಂಡಿಗಳಾಗಿವೆ.
ಸಮಾಜ ಸುಭಿಕ್ಷವಾಗಿದೆಯೆ? ಆಗಿದೆಯೆನ್ನೋಣ. ಈಗ ಪ್ಲೇಗು, ಸಿಡುಬಿನಂಥ ಮಹಾಮಾರಿಗಳಿಲ್ಲ. ಮಹಾಯುದ್ಧಗಳಿಲ್ಲ. ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ಹಸಿವೆ, ಕ್ಷಾಮಡಾಮರಗಳು ವರದಿಯಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ನಮ್ಮ ಬಯಕೆಗಳೇ ಭೂಮಿಗೆ ಕಾಯಿಲೆ ಹಬ್ಬಿಸಿವೆ. ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣುವ, ಕಾಣದ ಜೀವಲೋಕಕ್ಕೆಲ್ಲ ಕಾಯಿಲೆ ಹಬ್ಬಿಸಿದ್ದೇವೆ. ಮಾನವ ವಸತಿಯಿಂದ 2,400 ಕಿಲೊಮೀಟರ್ ಆಚೆಗೆ, ಶಾಂತ ಸಾಗರದಲ್ಲಿರುವ ಮಿಡ್ವೇ ದ್ವೀಪಗಳಲ್ಲಿ ಕಡಲಪಕ್ಷಿಗಳು ವಿಲವಿಲ ಸಾಯುತ್ತಿವೆ. ಅವುಗಳ ಹೊಟ್ಟೆಯನ್ನು ಸೀಳಿ ನೋಡಿದರೆ ಜಠರದಲ್ಲಿ ಬರೀ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಮುಚ್ಚಳ, ಕಾಂಡೊಮ್, ಮುರುಕು ಬಾಚಣಿಕೆ, ಮಾತ್ರೆಕವಚಗಳೇ ತುಂಬಿವೆ. ನಮ್ಮ ತಿಪ್ಪೆಗಳು ಅಷ್ಟು ದೂರಕ್ಕೂ ಹೋಗಿ ಮರಣ ಮೃದಂಗ ಬಾರಿಸುತ್ತಿವೆ.
ಹೊಸ ಹೊಸ ಕಾಯಿಲೆಗಳು ವನ್ಯಲೋಕಕ್ಕಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ; ನಮ್ಮ ಲೋಕಕ್ಕೂ ತಗುಲುತ್ತಿವೆ. ಹೃದ್ರೋಗ, ಮೂತ್ರಕೋಶ ವೈಫಲ್ಯ, ಡಯಾಬಿಟೀಸ್, ಡೆಂಗೇ ಪಂಗೇಯಂಥ ದೈಹಿಕ ಕಾಯಿಲೆಗಳನ್ನು ಬಿಡಿ; ಅವಕ್ಕೆ ಮದ್ದು ಕೊಡಲು ಹೈಸ್ಪೀಡ್ ಅಂಬುಲೆನ್ಸ್‌ಗಳು, ಹೈಟೆಕ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು ಸಜ್ಜಾಗಿವೆ. ಆದರೆ ಕೊಳ್ಳುಬಾಕ ಕಾಯಿಲೆಗೆ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ ಈ ಕಾಯಿಲೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ತಂತ್ರಗಳೇ ಎಲ್ಲ ಕಡೆ ವಿಜೃಂಭಿಸುತ್ತಿವೆ. ಕುಡಿತ, ಮಾದಕ ದ್ರವ್ಯ ಸೇವನೆ, ಜೂಜು, ಅತಿಕಾಮಾಸಕ್ತಿಯಂಥ ಮಾಮೂಲು ಮನೆಗೇಡಿ ತೆವಲಿಗೆ ಈಗ ಕೊಳ್ಳುಬಾಕತನವೂ ನಮ್ಮ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹಬ್ಬುತ್ತಿದೆ. ಕಿಸೆಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ ದುಡ್ಡಿರಲಿ, ಇಲ್ಲದಿರಲಿ, ಏನಾದರೂ ಹೊಸದನ್ನು ಖರೀದಿ ಮಾಡತ್ತಲೇ ಇರಬೇಕೆಂಬ ಖಯಾಲಿ ಈಗ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಓನಿಯೋಮೇನಿಯಾ (oniomania) ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಅಂದರೆ ಕಂಡದ್ದನ್ನೆಲ್ಲ ಖರೀದಿಸಬೇಕೆಂಬ ತೆವಲು ಅದು. ಕುಡುಕರಿಗೆ ‘ಆಲ್ಕೊಹಾಲಿಕ್ಸ್’ ಎನ್ನುವ ಹಾಗೆ ಖರೀದಿಯ ಗೀಳು ಹತ್ತಿಸಿಕೊಂಡವರಿಗೆ ‘ಶಾಪಾಹಾಲಿಕ್ಸ್’ ಎಂದು ಸಾದಾ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ಏನೋ ನೇಲ್ ಪಾಲಿಶ್‌ನಂಥ ಚಿಲ್ಲರೆ ವಸ್ತುವಿನ ಖರೀದಿಗೆಂದು ಅಂಗಡಿ ಹೊಕ್ಕರೆ ಶಾಂಪೂ, ಕ್ಲೆನ್ಸರ್, ಜೆಲ್, ಹೇರ್‌ಬ್ರಶ್, ಸ್ಕಾರ್ಫ್ ಮುಂತಾದ ಕಂಡದ್ದನ್ನೆಲ್ಲ ಬುಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ತುಂಬಿಸಿಕೊಂಡು ಬರುವ ಖಯಾಲಿ ಅದು. ಮತ್ತೆ ಮನೆಗೆ ಬಂದ ಮೇಲೆ ಸಣ್ಣ ಅಪರಾಧೀ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ತಂದಿದ್ದನ್ನು ಬಿಚ್ಚಿ ನೋಡುತ್ತಿರುವಾಗಲೇ ‘ಎಷ್ಟೊಂದು ದುಡ್ಡು ವೇಸ್ಟು, ಇಂಥವು ಎಷ್ಟೊಂದಿವೆ ಮನೇಲಿ’ ಎಂದು ಮನೆಯ ಯಾರಾದರೂ ಹೇಳಿದರೆ ಖಿನ್ನತೆ ಆವರಿಸುತ್ತದೆ. ವಾರ ಕಳೆದ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೆ ಮಾಲ್‌ಗಳಿಗೆ ಹೋಗುವ ಬಯಕೆ ಚಿಗುರುತ್ತದೆ. ಪಾಕೀಟು ಭರ್ತಿಯಾಗುತ್ತಲೇ ಅಥವಾ ‘ಸೇಲ್’ ಜಾಹೀರಾತು ಕಂಡಕೂಡಲೇ ಮತ್ತೆ ಖರೀದಿಗೆ ಸವಾರಿ ಹೊರಡುತ್ತದೆ. ಶಾಪ್ ಟಿಲ್ ಯೂ ಡ್ರಾಪ್! ತಲೆಸುತ್ತಿ ಬೀಳುವವರೆಗೂ ಮಾಲ್ ಸುತ್ತು...   
ಕೆಲವರು ಪಾಪ ಬೀಳುತ್ತಾರೆ; ಸಾಲಕ್ಕೆ ಬೀಳುತ್ತಾರೆ. ಸಾಲದಿಂದ ಬಚಾವಾಗಲು ಕುಂಟುನೆಪ, ಸುಳ್ಳು, ಚೌರ್ಯ, ಮೋಸ, ವಂಚನೆ ಮುಂತಾದ ಸರಣಿ ಅಪಘಾತಗಳು ಸಂಭವಿಸುತ್ತ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಗಂಡಹೆಂಡಿರ ಮಧ್ಯೆ, ಗೆಳೆಯರ ಮಧ್ಯೆ, ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳ ಮಧ್ಯೆ ವಿರಸ, ಮನಸ್ತಾಪ, ಜಗಳ, ವಿಚಾರಣೆ, ಅವಮಾನ, ಬಲಾತ್ಕಾರ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕೊಲೆಯಲ್ಲೂ ಕತೆ ಮುಗಿಯುವುದಿಲ್ಲ.  
ನಮ್ಮೊಳಗೆ ಅವಿತಿರುವ ಬಯಕೆಗಳಿಗೆ ನೀರೆರೆಯಲು, ಹೊಸ ಹೊಸ ಬಯಕೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಲು ಇಡೀ ವಾಣಿಜ್ಯ ಜಗತ್ತು ನಾನಾ ಬಗೆಯ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಸ್‌ಮಸ್, ಹೊಸವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ತಾರಕಕ್ಕೇರುತ್ತಿದ್ದ ಸೇಲ್ಸ್ ಪಿಚ್ ಈಗ ವರ್ಷವಿಡೀ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಟೀವಿ, ಪತ್ರಿಕೆ, ಭಿತ್ತಿಪತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಜಾಹೀರಾತು, ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಅಂಬಾಸಡರ್, ಗಿಫ್ಟ್ ಹ್ಯಾಂಪರ್‌ಗಳ ಹಾವಳಿ ಬಿಡಿ; ಚಿಕ್ಕಪುಟ್ಟ ಅಂಗಡಿಗಳ ಶೋಕಿ ಸ್ಯಾಶೆಗಳ ಮಾಲೆಗಳನ್ನು ಬಿಡಿ, ದೊಡ್ಡ ಮಾಲ್‌ಗಳಂತೂ ಈಗ ಮನರಂಜನೆಯ ಮುಖ್ಯ ತಾಣವೇ ಆಗಿವೆ.
ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಅದೇ ಆಟದ ಅಂಗಳ, ಅದೇ ಮ್ಯೂಸಿಯಮ್ಮು, ದೊಡ್ಡವರಿಗೆ ಅದೇ ಪ್ರವಾಸೀ ಕೇಂದ್ರ; ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬೇಸರವಾದರೆ ನೀವು ಉದ್ಯಾನಕ್ಕೊ, ಗ್ರಂಥಾಲಯಕ್ಕೊ, ಕ್ರೀಡಾಂಗಣಕ್ಕೊ, ಬಂಧುಮಿತ್ರರ ಮನೆಗೊ ಹೋಗಬಾರದು. ಮಿತ್ರಕೂಟ, ಪ್ರೇಮ ಸಲ್ಲಾಪ ಎಲ್ಲಕ್ಕೂ ಮಾಲ್‌ಗಳಿಗೇ ಬರಬೇಕು. ಸೆಕ್ಸ್‌ಗಿಂತ ಶಾಪಿಂಗ್ ಮೇಲು; ಏಕೆಂದರೆ ಒಂದರಿಂದ ತೃಪ್ತಿ ಆಗಿಲ್ಲವೆಂದರೆ ಅದರ ಬದಲು ಬೇರೊಂದು ಪಡೆಯಬಹುದು. 
ಈಗಂತೂ ಸ್ವಂತೀ (ಸೆಲ್ಫೀ) ಬಂತು. ತಾನು ಇನ್ನೂ ಚಂದ, ಇನ್ನೂ ಬಲಾಢ್ಯ, ಇನ್ನೂ ಆಕರ್ಷಕ ಆಗಬೇಕು, ಇನ್ನೂ ಫಾಸ್ಟಾಗಿ ಹೋಗಬೇಕು ಎಂಬ ರೇಸಿಗೆ ಬಿದ್ದಂತೆ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವೇ ಎಲ್ಲ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ನಿಸ್ಸಂಕೋಚವಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ತವಕ. ಅದಕ್ಕೆ ಪೂರಕವೆಂಬಂತೆ ಈಗಂತೂ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಖರೀದಿ. ‘ತಮಗೆ ಆಗದವರನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸಲೆಂದು, ತಮ್ಮಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಹಣವನ್ನು ವ್ಯಯಿಸಿ, ತಮಗೆ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುವುದೇ ಕೊಳ್ಳುಬಾಕತನ’ ಎಂದು ವಿಲ್ಲಿ ರೋಜರ್ಸ್ ಎಂಬಾತ ಈ ಹುಚ್ಚು ಏರುವ ಎಷ್ಟೋ ಮೊದಲೇ ಅದು ಹೇಗೆ ಹೇಳಿದನೊ.
ಭೂಮಿಯನ್ನೇ ಉರುಳುಮಣೆಯ ಮೇಲೆ ಏರಿಸಿ ಪ್ರಪಾತದತ್ತ ಹೊರಳಿಸಿದ ಈ ಕಾಯಿಲೆಗೆ ಮದ್ದು ಎಲ್ಲಿದೆ? ಹಿಂದೆಲ್ಲ ಸರಳತೆಯ ವಿವೇಕವನ್ನು ಬೋಧಿಸುವ ಋಷಿಮುನಿಗಳಿದ್ದರು. ‘ಎಲ್ಲರ ಆಸೆಗಳನ್ನು ಈ ಪೃಥ್ವಿ ಪೂರೈಸಬಲ್ಲದು, ಎಲ್ಲರ ದುರಾಸೆಗಳನ್ನಲ್ಲ’ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಗಾಂಧೀಜಿ ಇದ್ದರು. ‘ನಿಮ್ಮ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಉಚಿತ ಹಂಚಿಬಿಡಿ’ ಎನ್ನುವ ವಿನೋಬಾ ಇದ್ದರು. ‘ಒಳಸುರಿಯನ್ನು ಕಮ್ಮಿ ಮಾಡಿದಷ್ಟೂ ನಮ್ಮ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ಆರೋಗ್ಯ ವೃದ್ಧಿಸುತ್ತದೆ’ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಫುಕುವೊಕ ಇದ್ದರು. ‘ಸರಳ ಬದುಕೇ ಸುಖದ ಬದುಕು’ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಸಂತರು, ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳಿದ್ದರು. ಈಗಿನ ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳೆಲ್ಲ ಎಸ್‌ಯುವಿಗಳಲ್ಲೇ ಸಂಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಯಾರತ್ತ ನೋಡುವುದು?
ಒಂದು ಸರಳ ಉಪಾಯವಿದೆ: ಈಗಿನದೆಲ್ಲ ಸ್ವಂತೀ ಯುಗ ತಾನೆ? ತನ್ನ ಹೆಚ್ಚುಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಖಯಾಲಿ ಹೆಚ್ಚಿದ್ದರಿಂದಲೇ ಭೂಮಿಗೆ ಜ್ವರ ಏರುತ್ತಿದೆ ತಾನೆ? ಹೋಮಿಯೋಪಥಿಯ ತತ್ತ್ವದ ಆಧಾರದಲ್ಲೇ ಈ ಕಾಯಿಲೆಗೆ ಮದ್ದು ಮಾಡಬಹುದು. ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಏನೇನಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಹೆಮ್ಮೆಯಿಂದ ಹೇಳುವ ಮೂಲಕವೇ ನಮ್ಮ ಹೆಚ್ಚುಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಬಹುದು. ತುಸು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರೆ ಅದೇನೂ ಕಷ್ಟದಲ್ಲ. ಹೊಸ ವರ್ಷದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಾನಾ ಬಗೆಯ  ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ನಾವು ಸರೀಕರೆದುರು ಘೋಷಿಸುತ್ತೇವೆ.
ಏನೇನು ಖರೀದಿ ‘ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ’ ಎಂಬುದರ ಸಣ್ಣದಾದರೂ ಒಂದು ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ನಾವು ತಯಾರಿಸಬಹುದು. ‘ಇನ್ನು ಒಂದು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಹಾಕಿಸುವುದಿಲ್ಲ’ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರಂತೂ ಇಡೀ ನಗರವೇ ತುಸು ನಿರಾಳವಾಗಿ ಉಸಿರಾಡಿಸಬಹುದು. ಬೇಕಿದ್ದರೆ ನಿಮ್ಮ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ವಾಟ್ಸಪ್‌ನಲ್ಲೋ ಫೇಸ್‌ಬುಕ್‌ನಲ್ಲೊ ಸೇರಿಸಿ ಹೆಮ್ಮೆಪಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಿ. ಅನೇಕ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ‘ಫ್ರೀಮಾರ್ಕೆಟ್’ ಹೆಸರಿನ ಸೆಕೆಂಡ್ ಹ್ಯಾಂಡ್ ಸಂತೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಬಡಾವಣೆಯ ಎಲ್ಲರೂ ತಂತಮ್ಮ ಹಳೇ ಸಾಮಾನುಗಳನ್ನು ತರುತ್ತಾರೆ.
ನಿಮಗೆ ಬೇಡವಾದುದನ್ನು ಅಲ್ಲಿಟ್ಟು ಬೇಕಾದುದನ್ನು ಎತ್ತಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅದು ಹಣದ ವಹಿವಾಟು ಇಲ್ಲದ ಉಚಿತ ಓಎಲ್‌ಎಕ್ಸ್ ಇದ್ದ ಹಾಗೆ. ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಅದೇ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ‘ಪುಸ್ತಕ ಪರಿಷೆ’ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಬೇರೆ ವಸ್ತುಗಳ ಪರಿಷೆಯನ್ನೂ ನಡೆಸಬಹುದು. ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾಣದಲ್ಲೂ ಪ್ರಯೋಗಿಸಿ ನೋಡಬಹುದು. ಇಂಥ ಮರುಬಳಕೆ ವಿಧಾನದಿಂದ ಕಸಪ್ರಳಯದ ಸಮಸ್ಯೆ ಪೂರ್ತಿ ನೀಗುವುದಿಲ್ಲವಾದರೂ ತುಸುಮಟ್ಟಿಗೆ ಮುಂದೂಡಬಹುದು.
ಕೊನೆಗೊಂದು ಮಾತು: ‘ಬಯಕೆಯೊಂದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಉಳಿದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ನಾನು ಹತ್ತಿಕ್ಕಬಲ್ಲೆ’ ಎಂದು ಆಸ್ಕರ್ ವೈಲ್ಡ್ ಹೇಳಿದ್ದ. ಆತನ ಮಾತೇ ನನ್ನ ಮಾತೂ ಹೌದೆಂದು ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಅನೇಕರಿಗೆ ಅನ್ನಿಸಬಹುದು. ಹಾಗೆಂದುಕೊಂಡು, ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಿದ ಈ ಉರುಳುಮಣೆಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಹೊರಟಿರಾ? ನಿಲ್ಲಿ, ಅದು ನಿಮ್ಮೂರಿನ ಮಾಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಗಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಅದರಲ್ಲೊಂದು ವಿಚಿತ್ರ ವಿಪರ್ಯಾಸ ಇದೆ. ಉರುಳುಮಣೆಯನ್ನು ಬಳಸಬೇಕೆಂದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಸಪಾಟು ನೆಲ, ಏರುತಗ್ಗಿಲ್ಲದ ಫುಟ್‌ಪಾತ್ ಹಾಗೂ ಹೊಂಡಗುಂಡಿಗಳಿಲ್ಲದ, ದೂಳುಕಸವಿಲ್ಲದ ರಸ್ತೆ ಬೇಕು.
ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಅಂಥ ಮೋಜಿನ ಗಾಡಿ ಏರಿದರೆ ಹತ್ತು ಮಾರು ಕೂಡ ಸಾಗುವಂತಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಸಪಾಟು ರಸ್ತೆಗೆ ಹಾಗೂ ಕಸ ವಿಲೇವಾರಿಗೆ ಸುರಿಯುವ ಅಷ್ಟೊಂದು ಸಾವಿರ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಹಣವೆಲ್ಲ ಸೋರಿಕೆಯಾಗಿ ಅದು ಯಾವುದೋ ಅಧಿಕಾರಿ, ಮಧ್ಯವರ್ತಿ, ಗುತ್ತಿಗೆದಾರ, ರಾಜಕಾರಣಿಯ ಹೆಂಡಿರು ಮಕ್ಕಳ ಎಂದೂ ಇಂಗದ ಹಸಿವೆಯನ್ನು, ಕೊಳ್ಳುಬಾಕ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಪೋಷಿಸುತ್ತ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಉರುಳುಮಣೆ ಅಲ್ಲಿ ಓಡಲಾರದು. ಅದು ಸಪಾಟು ನೆಲವನ್ನು, ಒಂದರ್ಥದಲ್ಲಿ ಸಮತಾ ಸಮಾಜವನ್ನು ಬಯಸುತ್ತದೆ.
Courtersy: www.prajavani.net

Friday, 25 December 2015

My Cycling Expedition to Karavali. 670km, 3 friends, 5 days! : Returning Home !


The time had come for our return. We started from Saligrama and had to reach Sullia before dark. We had left very early and by afternoon where in Mangalore. There was a cycling marathon going on in Mangalore. The organizers where annoyed at us as we where in the wrong direction of their trail. Two of them approached us wanting to know what was wrong with us. We humbly narrated our story and said we had nothing to do with the Marathon. None believed our version. They contemplated that we were backing of their event. The more we tried to convince them about our long sojourn the more they disbelieved!
 
And soon we felt we were welcomed by the Western Ghats.  The huge forest and their great canopies became closer and closer. We had stopped on the tributary of river Netravati and relaxed getting into the cool water. As scheduled we were in Sullia before dark and spent our night at Dr. Sunder’s house.

Reaching Madikeri was the toughest of all. Earlier we had taken four hours to descend from Madikeri and now to climb up we thought we needed a whole day. It was just 55km but the elevation was sickening. Most of the distance had to be covered on foot with the big hard sun draining all our energies. ‘Even the buses struggle in their first gear’ a local in a tea shop said. Every inch of the road made me count while climbing up. By afternoon we were in Madikeri and had decided to spend the evening there roaming the streets and chilling out. We spent the night in a lodge and just a last stretch remained.
 
The final stretch to my home is something which I wouldn’t forget. We had to deal with a tyre puncture, though it wasn’t a big disaster it was a part of adventure and we were well equipped. It just killed our time and slowed us down. After 5 days of continuous cycling for 14-16 hrs a day we had gained enough stamina and confidence. Hence we were determined to reach home for lunch. The last 15km is something which I wouldn’t ever forget. All I had was 200ml of water and 7 bucks in my pocket. I was alone from there. I know I could I have borrowed some but I don’t know why I didn’t.
 
Throughout the journey I had plenty of time to talk to myself. What else can you expect when you are cycling continuously for 15hrs? This made me heal some of the wounds of my soul , I had to think of many things like about my parents, friends, work , what I had been doing all these years and I remember asking my mother whether she had ever imagined if her son one day will be heading to the sea with only his bicycle!
There were a few situations where I had lost all the strength, laying by the road taking deep breaths. At a few more instances I was stunned by a shear miss of a hit by a car and a truck on another occasion. It took a few breaths to recover from the shock.
 

What I enjoyed the most was the down hill ride from Madikeri, food at Karavali and Dakshina Kannada, interviews with locals. The best out of all was thinking and thinking for hours while peddling. There are many people who had inspired me to this; the credit even goes to the some of the movies I have seen, books I have read. I had gained immense strength and I have no idea why I get a different appearance of the roads these days. The day after reaching home I laughed at my self looking into the mirror and saying no one can even guess looking at my face that I had an amazing adventure over the last week.







- Sangamesh

Thursday, 24 December 2015

My Cycling Expedition to Karavali. 670km, 3 friends, 5 days! : The Journey away from home!

The Narrator

The desire popped up when I had joined the college for my degree and had met few old friends who were so much into cycling. They were making plans for the vacation and we later decided to go to Hangarkatte village on the Arabian Sea coast. It was 360 km from Mysuru all the way up and down the Western Ghats. As it was monsoon, we couldn’t have made it right then. That’s what others said and we had to with hold the plan for a year and a half.


Soon after the semester exams Enosh and Sudharshan re initiated the same plan and I knew this was my vacation adventure. I still had to wait for was my last external exam. That didn’t stop us from meeting upon a cup of coffee to figure out the distances covered by us each day and where to stop over for the night. With a lot of heated debate the road map was finalized till the last minute. Enosh had a lot of maternal cousins in the coast, fixed up the stay for our nights. The very next day of my exam, even before the strike of the dawn we hit the roads with our bicycles in good condition and with all the necessary gears on backpack. We had already crossed Mysuru even before the sun rose and the unfriendly traffic on the Hunsur road built up.


That day we had to reach Madikeri by night fall covering a distance of 118km,  but unexpectedly had made it by 4 in the evening.  We were astonished by our own timing. Thanks for our early start! Some of the locals said Sullia is just down hill from here and we wanted to cover it rather than spend the evening at Madikeri. As we moved out of Madikeri town we had to face a steep elevation.  For a moment I remembered the faces of the people who made us believe it was coasting down hill all the way, but it was just worse as reaching the hill station of Madikeri. We had to pedal and pedal. And finally the long stretch of depression that the native had mentioned appeared in front of us. It was pleasing for all of us and in a couple of minutes we covered a huge distance effortlessly.  For a minute I could not resist the rush of the poetry by the American poet Henry Charles Beeching called “Going down hill on a bicycle”.

A Boy’s Song

With lifted feet, hands still,
I am poised, and down the hill
Dart, with heedful mind;
The air goes by in a wind.

Swifter and yet more swift,
Till the heart with a mighty lift
Makes the lungs laugh, the throat cry:—
“O bird, see; see, bird, I fly.

“Is this, is this your joy?
O bird, then I, though a boy,
For a golden moment share
Your feathery life in air!”

Say, heart, is there aught like this
In a world that is full of bliss?
‘Tis more than skating, bound
Steel-shod to the level ground.

Speed slackens now, I float
Awhile in my airy boat;
Till, when the wheels scarce crawl,
My feet to the treadles fall.

Alas, that the longest hill
Must end in a vale; but still,
Who climbs with toil, wheresoe’er,
Shall find wings waiting there.

As we where approaching the coast line, we could sense the change in humidity and hot currents bruised our chin even though the sun had lost its sheen. It was getting dark and we were still peddling. The headlights of the speeding cars started blinding us and making it risky to proceed.


We settled for the day at a local Hotel and we set upon exploring the local delicacies.  Dakshina Kannada is hub of verities of tasty food and locally made sodas; we relished on it until all our dehydration was fulfilled. 

The 2nd day began from sullia towards hangarkatte for which we had to pass through the crowds of Mangalore and Udupi. On the way we met a cyclist from sullia and he was amazed with our adventure. He spoke to us for a couple of minutes and suggested a mess for our breakfast which we found after descending two hills. As he mentioned it was a small hut in an obscure place called ‘Amchinadka’ on the state highway. . Soon after several rounds of the traditional neeru-dose our journey began. By afternoon we were in Mangalore. I was quite exhausted and craving for a power nap. After lunch we halted in a bus shelter and I slept peacefully for half an hour.


We still had to cover 75 km to reach hangarkatte. We knew our capabilities and there was no reason to hurry. The beautiful sunset on the river beds and on the road was wonderful to watch. The evening sun had set a crimson tint to the air. Being close to the sea level we were used to the hot air brushing past our tanned faces. By eight we were in the destination very much exhausted.

We were half way through our expedition. We came across so many people and some had had come up with various queries regarding our intent. Some interviews began with was this fete a desirous vow you had taken up some god or goddess? Very few where impressed and even inspired; those who had cycled earlier expressed their nostalgia.
Between Puttur and Udupi the road gets narrower at a few places even though it is a national Highway and handles enormous traffic connecting Mumbai. The historic cyclone at Chennai that played havoc among the local residents had actually made our journey less tiring. Every time the cyclone strikes in the coast of Bay of Bengal, the in-land farmers enjoy a cool temperature even though the rains are not too timely. We have seen the farmers of Rayal Seema, one the most arid regions in Southern India enjoying their bounty when ever the epicenter of the cyclone is off the mark of Andrapradesh. In fact we enjoyed and took advantage of the favorable climate. However we felt sad on knowing the severity of the cyclonic floods and the poor way the Govt of Tamil Nadu had handled the situation.


We spent 3 nights on the karavali cost wandering around and gaining weight for the return journey as a migrant winter visitor that comes to our shores from across the Himalayas. We interacted with the fishermen, heard their stories and enriched ourselves. They warned us very sternly not to swim in the delta as the waters were thoroughly unpredictable in this season. We strolled lazily for miles looking for the invertebrates thrown on to the shore by the waves. Crabs, urchins, mollusks and echinoderms of various sorts were strewn across the shore.  

Sangamesh

Friday, 11 December 2015

Celebrating outdoor learning at the Museum

Students viewing the gallery

Field visits play a very important role in students’ learning. I had an opportunity to take the class 9 students for an outing to RMNH, Mysuru on 9th and 10th December 2015. Though I do not teach that class in this academic year, I felt happy to take biology cum life skill class for them in the outdoors. The time I spent with them was precious.
I have been working with RMNH for environmental education since sometime, hence I feel at home in the campus. Whenever I take the students there, I make sure that I inform them well in advance. This time too I did so. But the things were different this time! RMNH Mysuru has a new H.O. As soon as we arrived at the museum on the first day, we were greeted by the educational staff, Mrs. Mujeeba Khanum. When I requested her to address our students she offered me a pleasant surprise! The H.O would talk to the students.
Dr. Indiresh interacting with the students after the presentation

I ushered my students to the auditorium and found that The H.O, scientist in charge, Dr. Indiresha G M too entered with us. He introduced his staff and the museum to students and took an interesting, interactive and informative session as well. His session was full of liveliness and students not only enjoyed it, they were impressed and inspired by his humorous presentation.

The grand awareness programme
The following day I was back in the museum with another set of students. In fact there was more offer! The H.O had brought his entire contingent of staff to the auditorium as though there was some grand celebration at the museum.  Dr. Yogendra and Dr. Omkar Nayak spoke to the students and briefed up the activities carried out by their institution and the role of Museums in environmental education. Dr. Indiresh gave a wonderful talk on biodiversity supplemented with a power point presentation. I presented a documentary on migration of the salmon fish and discussed about the survival skills of the fish and the grizzly bear with the students. The auditorium was packed with the scientists and staff of RMNH throughout the sessions.
The joyful lunch together

Making of fish!

On the lawns of the museum, we did have a picnic and shared our lunch boxes. Soon I engaged the children in some Nature games. They were designed to impart values and life skills. Some enhanced awareness about the environment among the students. In fact the class that came on the second day was rather noted for its notorious pranks in the class and held a tainted repute amidst the other staff. They were never unruly or difficult in handling during the entire day. When it came to write a feedback report on the visit, every student had a wholehearted praise for the museum.

I too thank the museum for providing us such a wonderful support and cooperation. It’s an overwhelming joy for a biology teacher like me who has made small efforts to associate with the museum in the recent years.
Fish in hand

The action!

Discussing the dynamics of the game

Geetha H
PGT in Biology
Amrita Vidyalayam, Mysuru 

Sunday, 6 December 2015

And thus was the grassland we saw!

Here is a glimpse of expression by the students of class 6 from TVS Academy school. The learning experience of the students was so immense that came out in the form of poetry. Here are two of those poems.


 Here are some of the activities at the Mydanahalli grasslands:







MAN talks about the state of water bodies in Mysuru


Sunday, 29 November 2015

ಮಾನವ – ವನ್ಯಜೀವಿ ಸಂಘರ್ಷ


ಕಳೆದೊಂದು ವಾರದಿಂದ ಎಚ್.ಡಿ. ಕೋಟೆ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಕಾಡಂಚಿನ ಗ್ರಾಮಗಳಿಂದ ಮನುಷ್ಯರ ಮೇಲಿನ ಹುಲಿದಾಳಿಯ ಬಗೆಗಿನ ಸುದ್ದಿಗಳು, ನಂತರ ಹುಲಿಯ ಹತ್ಯೆಯ ಸುದ್ದಿ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲೂ ಮಹತ್ವದ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿವೆ. ಹೆಡಿಯಾಲ ಅರಣ್ಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಗುಂಡಿಗೆ ಆಹುತಿಯಾದ ಹುಲಿಯು ನರಭಕ್ಷಕ ಎಂದು ಮರಣೋತ್ತರ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಬೀತಾಗಿದೆ.
ಹುಲಿ ಎರಗಿದ್ದು ಯಾರ ಮೇಲೆ? ಹುಲಿಗೆ ಬಲಿಯಾದದ್ದು ಎಂತಹ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ? ಹುಲಿಯನ್ನು ಕೊಂದವರಾರು? ಹುಲಿಯನ್ನು ಕೊಲ್ಲದೆಯೂ ದಾಳಿಯಿಂದ ಮುಕ್ತಿ ಪಡೆಯಬಹುದಿತ್ತೆ? ಎಂಬೆಲ್ಲಾ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಮೂಡುತ್ತವೆ.
ಹುಲಿದಾಳಿಗೆ ಬಲಿಯಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ರೈತರು ಇಲ್ಲವೆ ದನಗಾಹಿಗಳು. ಅವರು ದಾಳಿಗೆ ಒಳಗಾದ ಪ್ರದೇಶ ಊರಾಚೆ, ಕಾಡಂಚಿನ ಸ್ಥಳಗಳು. ಈ ಸ್ಥಳಗಳು ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ಕಾಡಿಗೇ ಸೇರಬೇಕಾದ ಜಾಗಗಳು. ರಕ್ಷಿತಾರಣ್ಯದ ಸುತ್ತಲೂ ಹಲವಾರು ಒತ್ತುವರಿ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಜೀವಂತವಿರಬಹುದು . ಸಂಕುಚಿತವಾದ ಆವಾಸಸ್ಥಾನದಿಂದಾಗಿ ದೊಡ್ಡ ಮಾಂಸಾಹಾರಿ ವನ್ಯಜೀವಿಗಳು ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಆವಾಸಗಳ ಅಭಾವವನ್ನೆದುರಿಸುತ್ತವೆ. ಅಂತಹ ಒತ್ತಡವೊಂದು ಬಲಿಯಾದ ಹುಲಿಗೂ ಇದ್ದಿತೆಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟ. ಏಕೆಂದರೆ ಆ ಹುಲಿಯ ಮೈಮೇಲೆ ಮತ್ತೊಂದು ಹುಲಿ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದ, ಹೋರಾಟ ನಡೆಸಿದ ಕುರುಹುಗಳಿದ್ದುದ್ದಾಗಿ ತಿಳಿದು ಬಂದಿದೆ.  ಜಿಮ್ ಕಾರ್ಬೆಟ್, ಕೆನೆತ್ ಆಂಡರ್ಸನ್ ರ ಕಾಲದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಇಂದಿಗೂಹುಲಿ ನರಭಕ್ಷಕನಾಗಲು ಕಾರಣಗಳೇನು ಎಂಬುದು ಊಹೆಯಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆ. ಜಾನುವಾರುಗಳನ್ನಾಗಲೀ, ಮಾನವರನ್ನಾಗಲೀ ಭಕ್ಷಿಸಿದ ಹುಲಿಗೆ ಏನು ಮಾಡಬಹುದೆಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯೆದ್ದಾಗ ಎರಡು ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.

ಮೊದಲನೆಯದು, ಜೀವಿಸುವ ಹಕ್ಕು ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳಿಗೂ ಇದೆ, ಅದರಂತೆ ನರಭಕ್ಷಕ ಹುಲಿಯನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿದು ಮತ್ತೊಂದು ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲೋ, ಮೃಗಾಲಯಗಳಲ್ಲೋ ನೆಲೆಯೊದಗಿಸಬಹುದು ಎಂಬ ವಾದ. ಇದು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಉಪಾಯ.ನರಭಕ್ಷಕ ಹುಲಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕುಟಿಲ ಜಂತುಗಳು. ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ ಹುಲಿಗಿರಬೇಕಾದ ವರ್ತನೆ ನರಭಕ್ಷಕಗಳಲ್ಲಿ ವಿರಳ. ಸಂಚಿನ, ಕಪಟದ ಚಾತುರ್ಯವೇ ಹೆಚ್ಚು. ಹೀಗಾಗಿ, ಸ್ಥಳಾಂತರ ಮಾರಕವಾಗಿಯೂ ಪರಿಣಮಿಸಬಹುದು. ನರಭಕ್ಷಕ ಹುಲಿಗಳು ಮೃಗಾಲಯಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿ ಬದುಕಿದ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಅಪರೂಪ. ಅಪಾಯವೇ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವ ನರಭಕ್ಷಕ ಹುಲಿಯ ಸೆರೆ ಅಷ್ಟೊಂದು ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯೆ ಹಾದಿಯಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರಿಗೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ರಾಕೆಟ್ ತಂತ್ರಜ್ನಾನದ ಈ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಹುಲಿಗೂ ಬದುಕಲು ಅವಕಾಶವಿರುವ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಬೇಕಿತ್ತೆಂದು ಅನಿಸದಿರದು.

ಎರಡನೆಯ ಮಾರ್ಗ ನರಭಕ್ಷಕ ಹುಲಿಯ ಹತ್ಯೆ. ಗುಂಡಿಕ್ಕಿಯೋ, ಉರುಳು – ಬೋನುಗಳಿಗೆ ಸಿಲುಕಿಸಿಯೋ, ವಿಷಪ್ರಾಶನ ಮಾಡಿಯೋ ಕೊಲ್ಲುವುದು. ಗಡಿಯೊಳಗೆ ನುಸುಳಿದ ನೆರೆದೇಶದ ಮನುಷ್ಯರನ್ನೂ, ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನೂ ( ಹಾರುವ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸಲಾರದು!) ಏನು ಮಾಡುವರು? ಶಿಕ್ಷೆಗೊಳಪಡಿಸುವರಲ್ಲವೆ? ವನ್ಯಜೀವಿಗಳಿಗೂ ಬಹುಶಃ ಅದೇ ಮಾನವ ನಿರ್ಮಿತ, ಮಾನವ ಕೇಂದ್ರಿತ ಕಾನೂನು. ಸಂರಕ್ಷಿತಾರಣ್ಯದಿಂದ ಹೊರಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಶಿಕ್ಷೆ. ನರಭಕ್ಷಕನಾದರೆ ಮರಣದಂಡನೆ. ಅರಣ್ಯದ ಪರಿಧಿಯೊಳಗೆಯೇ ಒತ್ತಡದ ನಡುವೆಯೇ ಜೀವಿಸಲು ಕಲಿತ ವನ್ಯಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ. ಅರಣ್ಯದಿಂದ ಹೊರಬಂದವುಗಳ ವಿನಾಶ, ಬಿ.ಎಫ್. ಸ್ಕಿನ್ನರನ ಶಿಕ್ಷಾನಿಯಂತ್ರಣ ಸಿದ್ಧಾಂತದಂತೆ.

ಎರಡನೆಯ ಮಾರ್ಗ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಪ್ರಣೀತವಾದದ್ದು. ಬಂಡೀಪುರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನದ ಹೆಡಿಯಾಲದಲ್ಲಿ ಕೊಲ್ಲಲಾದ ನರಭಕ್ಷಕ ಹುಲಿಯ ಹತ್ಯೆ ಕ್ರೌರ್ಯವೆ? ಅಥವಾ ನಿಸರ್ಗದತ್ತ ನಿಯಮಕ್ಕೆ ತಕ್ಕುದಾದುದೆ? ಬಂಡೀಪುರದಲ್ಲಿ ಸದರಿ ಅರಣ್ಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ಹಮ್ಮಿಕೊಂಡಿರುವ ಚಿಣ್ಣರ ಅರಣ್ಯ ದರ್ಶನದಂತಹ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಚುರಪಡಿಸುತ್ತಿರುವ ಮಾಂಸಾಹಾರ ತ್ಯಜಿಸುವ, ಶಾಖಾಹಾರ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ಪ್ರಾಣಿದಯೆ ನರಭಕ್ಷಕ ಹುಲಿಗೆ ಏಕಿಲ್ಲವೆಂಬ ಸಂಕೀರ್ಣ ಪ್ರಶ್ನೆ ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿದುಬಿಡುತ್ತದೆ. ಇತಿಹಾಸದ ಪುಟಗಳನ್ನು ತಿರುವಿದಾಗ ಹಿಂದೆಂದೂ ಕಂಡರಿಯದ ಹುಲಿಯ ದಾಳಿ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಈಗೇಕೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆಯೆಂಬುದಕ್ಕೂ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಲು ಇದು ಸಕಾಲ.


ಎಚ್. ಗೀತಾ

Saturday, 17 October 2015

ಕಾಡಲ್ಲಿ ಕಗ್ಗತ್ತಲಲಿ ‘ಆರತಿ’ - Prajavani, 17-10- 2015


ಕಾಡಲ್ಲಿ ಕಗ್ಗತ್ತಲಲಿ ‘ಆರತಿ’ - Prajavani, 17-10- 2015


ಕಾಂಚಾಣ ಕಿಮ್ಮತ್ತು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಆ ಕ್ಷಣ ಮನದಲ್ಲಿ ಎಂಥದೋ ಖುಷಿ

ಕಾಡಲ್ಲಿ ಕಗ್ಗತ್ತಲಲಿ ‘ಆರತಿ’





ಆಗುವುದೆಲ್ಲ ಒಳ್ಳೆಯದಕ್ಕೇ ಎಂಬುದು ತಿಳಿದವರ ಅಂಬೋಣ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನನ್ನ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೇರಳಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದ್ದೆ. ಖಾಸಗಿ ಬಸ್ಸೊಂದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ್ದ ನಾವೆಲ್ಲಾ ಹಿಂದಿರುಗಿ ಬರುವಾಗ ಸಮಯ ಪಾಲನೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯ ತೋರಿದ್ದರಿಂದ ಒಂದು ಮರೆಯಲಾರದ ಘಟನೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗುವಂತಾಯಿತು.
ಕರ್ನಾಟಕ - ಕೇರಳ ರಸ್ತೆ ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕೆ ಬಂಡೀಪುರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನದ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುವ ರಸ್ತೆಯೇ ಅನುಕೂಲಕರ. ಆದರೆ ರಾತ್ರಿ 9 ಗಂಟೆಯಿಂದ ಬೆಳಗಿನ 6ರವರೆಗೆ ಈ ರಸ್ತೆಯನ್ನು ವನ್ಯಜೀವಿಗಳ ಹಿತದೃಷ್ಟಿ ಕಾರಣದಿಂದ ಮುಚ್ಚಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾನೂನಿನ ಈ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ಪಾಲನೆಗೂ ಒಂದು ಬಲವಾದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಿದೆ. ರಾತ್ರಿ ವೇಳೆ ವೇಗವಾಗಿ ಚಲಿಸುವ ವಾಹನಗಳಿಗೆ ಸಿಲುಕಿ ದೊಡ್ಡ ಸಸ್ತನಿಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಪ್ರಾಣಿಗಳು ದುರ್ಮರಣ ಹೊಂದುತ್ತಿದ್ದುದು ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರ ಪರಿಗಣನೆಗೆ ಬಂದೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅಂತರರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಈ ಮಾರಣಹೋಮವನ್ನು ಅಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಸ್ವಯಂಸೇವಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಕ್ಯಾಮೆರಾದಲ್ಲಿ ಸೆರೆಹಿಡಿಯುವ ಮುಖಾಂತರ ದುರಂತವನ್ನು ದಾಖಲಿಸತೊಡಗಿದರು.
ಆ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಹೃದಯಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರೂ ಕೈಜೋಡಿಸಿದರು. ಒಂದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿಯ ರಸ್ತೆ ಅಪಘಾತದಲ್ಲಿ ಸತ್ತ 400ಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ವಿವಿಧ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಲೆಕ್ಕವನ್ನು ಮುಂದಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಒಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ದಾವೆಯನ್ನು ಹೂಡಲಾಯಿತು. ಅದರ ಫಲಶ್ರುತಿಯಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಸಂಜೆ 6  ಗಂಟೆಯಿಂದ ಬೆಳಗಿನ 6 ಗಂಟೆಯ ಮಧ್ಯೆ ಈ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಚಾರವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿ ಆಜ್ಞೆ ಹೊರಡಿಸಿತು. ತಕ್ಷಣವೇ ಆ ಆಜ್ಞೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.
ಅದಕ್ಕೆ ಕೆರಳಿದ ಕೇರಳ ಸರ್ಕಾರವು ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಿತು. ಆದರೆ, ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ ತೀರ್ಪನ್ನೇ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್‌ ಎತ್ತಿಹಿಡಿದು, ಅದರಲ್ಲಿ ಅಲ್ಪಸ್ವಲ್ಪ ಮಾರ್ಪಾಡುಗಳನ್ನು ಮಾಡಿತು. ಅದರಂತೆ ರಾತ್ರಿ 9 ಗಂಟೆಯಿಂದ ಬೆಳಗಿನ 6ರವರೆಗೆ ರಸ್ತೆ ಸಂಚಾರವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿ ಆಂಬುಲೆನ್ಸ್‌ ಅಂಥ ತುರ್ತು ಸೇವಾ ವಾಹನಗಳಿಗೆ ರಿಯಾಯಿತಿ ಕೊಟ್ಟಿತು.
ಈಗ ನಮ್ಮ ಕಥೆಗೆ ಹಿಂದಿರುಗೋಣ. ಬಂಡೀಪುರ ವನ್ಯಧಾಮದ ಆವರಣವನ್ನು ಗುಂಡ್ಲುಪೇಟೆಯ ಕಡೆಯಿಂದ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಪ್ರಯಾಣಿಕರಾಗಿ ನಾವು ಮಾಡಿದ ಮೊದಲ ಕೆಲಸವೆಂದರೆ ನಮ್ಮ ಅಂತ್ಯಾಕ್ಷರಿ ಆಟವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಮೌನವಾಗಿ ಕುಳಿತದ್ದು. ಬಸ್ ಚಾಲಕ ಮಾಡಿದ ಮೊದಲ ಕೆಲಸವೆಂದರೆ ವಿಡಿಯೊ- ಆಡಿಯೊ ಬಂದ್ ಮಾಡಿದ್ದು. ಪ್ರತಿ ನೂರು ಮೀಟರನಷ್ಟು ದೂರಕ್ಕೆ ಒಂದೊಂದು ಹಂಪ್‌ ಇದ್ದದ್ದು ಬಸ್ಸಿನ ನಾಗಾಲೋಟಕ್ಕೆ ತಡೆಯೊಡ್ಡಿತ್ತು. ಹಾಗಾಗಿಯೇ ದೂರದಿಂದ ಆನೆಯೊಂದನ್ನು ನೋಡುವ ಅವಕಾಶವೂ ದೊರೆತಿತ್ತು.
ಮುಂದುವರಿದು ಹೋಗಲು, ಮೂಲೆಹೊಳೆಯ ನಂತರ ಕೇರಳದ ಗಡಿ ಪ್ರವೇಶವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಹಂಪ್‌ಗಳು ಮಾಯ! ಯಾರು ಎಷ್ಟಾದರೂ ವೇಗವಾಗಿ ಚಲಿಸಬಹುದು, ಎಷ್ಟು ವನ್ಯಮೃಗಗಳನ್ನಾದರೂ ಗುದ್ದಿ ಸಾಯಿಸಬಹುದು. ಕೇಳುವವರೇ ಇಲ್ಲ! ಇದು ಕೇರಳಕ್ಕೆ ಹೋಗುವಾಗಿನ ಪ್ರಯಾಣದ ಕಥೆ. ಸ್ವಾರಸ್ಯವಿರುವುದೇ ಮುಂದಿನ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ. ಮೂರು ದಿನಗಳ ನಂತರ ಹಿಂದಿರುಗಿ ಬರಲು ಇದೇ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಬರಬೇಕಿತ್ತು. ನಮ್ಮ ಅಚಾತುರ್ಯದಿಂದಾಗಿ ತಡವಾಗಿ ಹೊರಟ ನಾವು ರಾತ್ರಿ 9 ಗಂಟೆಯ ಒಳಗೇ ಬಂಡೀಪುರ ದಾಟುವ ಆತಂಕದಿಂದ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಚಾಲಕನಿಗೂ ಅಷ್ಟೇ ಒತ್ತಡ.
ವೇಗವಾಗಿ, ಒರಟಾಗಿ ನುಗ್ಗಿಬಂದ ನಮ್ಮ ಬಸ್ಸು ಸುಲ್ತಾನ್ ಬತೇರಿ ಕಡೆಯಿಂದ ಕೇರಳದ ವಯ್ನಾಡು ಅರಣ್ಯಧಾಮವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಬಸ್ಸಿನ ಮುಕ್ಕಾಲುವಾಸಿ ಜನರಿಂದ ಹರ್ಷೋದ್ಗಾರ! ಆದರೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಅನುಮಾನ. ರಾತ್ರಿ 9 ಗಂಟೆ ದಾಟಿತ್ತು. 9.30ರ ಸಮಯ. ಕರ್ನಾಟಕದ ಗಡಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಿ ಕನ್ನಡದ ನಾಮಫಲಕಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ಪುಳಕಿತರಾದೆವು. ಗೇಟು ಸಮೀಪಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಬ್ಯಾರಿಕೇಡ್ ಕಂಡವು. ಜೊತೆಗೆ ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯೂ. ಎದುರು ದಿಕ್ಕಿನಿಂದ ಕಾರೊಂದು ಹೋಯಿತು. ನಾವೂ ಹೊರಡೋಣ ಎನ್ನುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ನಮ್ಮ ಬಸ್ಸನ್ನು ತಡೆದರು. ಚಾಲಕನ ಮಾತಿನಂತೆ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿದ್ದ ಕೆಲವು ಶಿಕ್ಷಕರು ಮತ್ತು ನಾನೂ ಕೆಳಗಿಳಿದುಹೋಗಿ ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯೊಡನೆ ಹೋಗಲು  ಬಿಡುವಂತೆ ವಿನಯಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ವಿನಂತಿಸಿಕೊಂಡೆವು. ಮನವೊಲಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದೆವು. ಕೆಲವು ಶಿಕ್ಷಕಿಯರು ಗೋಳಾಡಿ ಕೇಳಿಕೊಂಡರು. ಹೆಂಗಸರೂ, ಮಕ್ಕಳೂ ತುಂಬಿರುವ ಬಸ್ಸನ್ನು ಮಾನವೀಯತೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಬಿಡಿರೆಂದೆವು. ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಮನ ಮಿಡಿಯಲಿಲ್ಲ.
ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟಿನ ಆಜ್ಞೆಯಂತೆ, ರಾತ್ರಿ 9 ಗಂಟೆಯ ನಂತರ ಯಾವುದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೂ ಯಾರನ್ನೂ ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲವೆಂದೂ, ಆಂಬುಲೆನ್ಸ್‌ ಬಂದರೂ ಬಾಗಿಲು ತೆಗೆದು ಪ್ರಕರಣದ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಮನಗಂಡರೆ ಮಾತ್ರವೇ ಬಿಡುವುದಾಗಿಯೂ ಹೇಳಿದರು. ಬದಲಿ ಮಾರ್ಗವನ್ನಾದರೂ ಹೇಳಿರೆಂದು ಕೆಲವರು ಕೇಳಿಕೊಂಡೆವು. ಸಂತೋಷದಿಂದಲೇ ಹೇಳಿದರು.
ಆದರೆ, ಉಳಿದವರು, ಅದರಲ್ಲೂ ಬಸ್ ಚಾಲಕ ತಯಾರಿರಲಿಲ್ಲ. ಯಾರೋ ಮೇಷ್ಟ್ರ ಹತ್ತಿರ ನೂರರ, ಐನೂರರ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಪಡೆದು, ಅವನ್ನು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಕಾಣುವಂತೆ ಹಿಡಿದು, ಬಸ್ಸನ್ನು ಬಿಡಿರೆಂದು ಕೇಳಿಕೊಂಡ. ಹಣದ ಆಮಿಷವನ್ನು ಕಂಡು, ಅದರಲ್ಲೂ ಶಿಕ್ಷಕರೊಡನೆ ಬಂದು ಲಂಚ ಕೊಡಲು ಮುಂದಾದದ್ದಕ್ಕೆ ಅರಣ್ಯ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯಿಂದ ಸರಿಯಾದ ಮಂಗಳಾರತಿ ಸಮೇತ ಪೂಜೆಯಾಯಿತು– ಜಾಗಟೆ, ಶಂಖಗಳ ನಾದದೊಂದಿಗೆ! ಎಲ್ಲರ ಮುಖವೂ ಸಪ್ಪಗಾಯಿತು. ಕೆಲವಾರು ಗಂಟೆಗಳ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಪ್ರಯಾಣ ನಮಗಾರಿಗೂ ಬೇಕಿರಲಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲರೂ ಅರಣ್ಯ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಕೋಪಗೊಂಡು ಹಿಂದಿರುಗುತ್ತಿರುವಾಗ, ನನಗೇಕೋ ತಡೆಯಲಾರದ ಸಂತೋಷವಾಯಿತು. ಮತ್ತೆ ಗೇಟಿನ ಬಳಿ ಬಂದು ಖುಷಿಯಿಂದ ಅವರಿಗೆ ಹಸ್ತಲಾಘವ ನೀಡಿ, ‘ನಿಮ್ಮ ನಿಷ್ಠೆ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ ನನಗೆ ಅತೀವ ಆನಂದ ತಂದಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕದ ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಮ್ಮೆ ಎನಿಸುತ್ತಿದೆ. ಹೆಚ್ಚು ದೂರ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿ, ತಡವಾಗಿ ಹೋದರೂ ಅಡ್ಡಿಯಿಲ್ಲ, ನಿಮ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯನಿಷ್ಠೆಗೆ ತಲೆಬಾಗುವೆ’ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಹೊರಟೆ.
ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಸಂತೋಷದ ನಗೆಯಿತ್ತು. ನನ್ನ ಕಣ್ಣಂಚಿನಲ್ಲಿ ಹೆಮ್ಮೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ಆನಂದಬಾಷ್ಪವಿತ್ತು. ಅವರ ಹೆಸರೂ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ, ಅವರ ಪದನಾಮ ಕೂಡಾ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಅವರು ಅಭಿನಂದನಾರ್ಹರು. ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ ಈ ರೀತಿಯ ರಾತ್ರಿ 9 ಗಂಟೆಯಿಂದ ಬೆಳಗಿನ 6ರ ವರೆಗಿನ ರಸ್ತೆ ಸಂಚಾರ ನಿಷೇಧವು ಕಳೆದ 40 ವರ್ಷಗಳಿಂದಲೂ ನಾಗರಹೊಳೆ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿದೆ. ದ್ವಿಚಕ್ರ ವಾಹನಗಳಿಗೂ ಪ್ರವೇಶ ನಿಷಿದ್ಧವಲ್ಲಿ! ಯಾವುದೇ ರಿಯಾಯಿತಿ ಇಲ್ಲ. ತಡವಾದರೆ ಗೇಟಲ್ಲೇ ಇರಬೇಕು. ಹೊರಡುವ ಮುನ್ನ ಸಮಯಪಾಲನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸೂಕ್ತ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ವಹಿಸಿ.
(ಲೇಖಕಿ ಜೀವವಿಜ್ಞಾನ ಬೋಧಕಿ, ಮೈಸೂರು)